Dyrektywa Rady 90/314/EWG z 13 czerwca 1990 r.

DYREKTYWA RADY 90/314/EWG
z dn. 13 czerwca 1990 r.

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

Mając na uwadze Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, a w szczególności jego Artykuł 100a,
Mając na uwadze propozycję Komisji¹,
We współpracy z Parlamentem Europejskim² ,
Mając na uwadze opinię Komisji Ekonomiczno - Społecznej³,

Zważywszy, że jednym z głównych celów Wspólnoty jest stworzenie rynku wewnętrznego, którego istotną część stanowi sektor turystyczny;

Zważywszy, że przepisy prawa krajowego Państw Członkowskich dotyczące podróży, wakacji i wycieczek sprzedawanych w formie pakietu usług turystycznych, zwanych dalej "pakietami" wykazują wiele rozbieżności, a praktyki poszczególnych państw w tej dziedzinie znacznie się różnią, co ogranicza wolność świadczenia usług tego rodzaju oraz powoduje zniekształcenia konkurencji w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami mającymi siedzibę w różnych Państwach Członkowskich;

Zważywszy, że ustanowienie wspólnych reguł dotyczących pakietów przyczyni się do usunięcia tych przeszkód i tym samym do powstania jednolitego rynku w sferze usług, umożliwiając w ten sposób przedsiębiorcom mającym siedzibę w jednym Państwie Członkowskim oferowanie usług w pozostałych Państwach Członkowskich, a konsumentom czerpanie korzyści z porównywalnych warunków zakupu pakietów we wszystkich Państwach Członkowskich;

Zważywszy, że punkt 36 (b) Załącznika do Rezolucji Rady z dnia 19.05.1981 roku w sprawie drugiego programu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w dziedzinie ochrony konsumentów i polityki informacyjnej⁴ , zachęca Komisję do zajęcia się między innymi turystyką i w razie potrzeby przedłożenia odpowiednich propozycji z należytym uwzględnieniem ich znaczenia dla ochrony konsumenta i wpływu różnic istniejących w ustawodawstwach Państw Członkowskich na właściwe funkcjonowanie wspólnego rynku;

Zważywszy, że w Rezolucji w sprawie polityki Wspólnoty w dziedzinie turystyki z 10.04.1984 roku⁵ Rada przyjęła z zadowoleniem inicjatywę Komisji podjętą w celu zwrócenia uwagi na znaczenie turystyki i przyjęła wstępne wytyczne Komisji dotyczące praktyki Wspólnotowej w dziedzinie turystyki;

Zważywszy, że skierowany do Rady komunikat Komisji zatytułowany "Nowy impuls dla polityki ochrony konsumenta", który został zaakceptowany Rezolucją Rady z 6.05.1986 roku⁶, wymienia w punkcie 37, wśród innych środków zaproponowanych przez Komisję, harmonizację ustawodawstwa dotyczącego pakietów usług turystycznych;

Zważywszy, że znaczenie turystyki w gospodarkach Państw Członkowskich stale rośnie; zważywszy, że system pakietów usług jest zasadniczą częścią turystyki; zważywszy, że jeśli przynajmniej w minimalnym zakresie zostałyby przyjęte wspólne reguły w celu nadania tej dziedzinie wymiaru Wspólnotowego, przemysł usług turystycznych sprzedawanych w formie pakietów zyskałby bodziec do dalszego rozwoju i wzrostu rentowności; zważywszy, że byłoby to korzystne nie tylko dla obywateli Wspólnoty kupujących pakiety usług zorganizowanych według tych reguł, ale przyciągnęłoby także turystów spoza Wspólnoty, którzy chcą korzystać z pakietu usług o zagwarantowanym standardzie;

Zważywszy, że rozbieżności w przepisach chroniących konsumentów w poszczególnych Państwach Członkowskich odstraszają zniechęcają konsumentów z jednego Państwa Członkowskiego do dokonywania zakupu usług w formie pakietu w innym Państwie Członkowskim;

Zważywszy, że czynnik ten szczególnie skutecznie odstrasza zniechęca konsumentów od zakupu pakietów poza ich Państwem Członkowskim i jest o wiele bardziej skuteczny niż w przypadku nabycia innych usług, a to mając na uwadze szczególny charakter usług wchodzących w skład pakietu, które generalnie wymagają wydatkowania znacznych kwot pieniędzy z góry, podczas gdy wykonanie usług następuje w Państwie innym niż to, w którym konsument stale zamieszkuje;

Zważywszy, że konsument powinien korzystać z ochrony przyznanej Dyrektywą niezależnie od tego czy jest on bezpośrednio stroną umowy, cesjonariuszem czy członkiem grupy, w której imieniu inna osoba zawarła umowę dotyczącą pakietu;

Zważywszy, że organizator pakietu i/lub sprzedawca-detalista powinien być zobowiązany do zagwarantowania, że informacja podana w materiałach opisowych dotyczących organizowanego lub sprzedawanego pakietu usług nie wprowadza w błąd, a broszury dostępne konsumentom zawierają wyczerpującą i rzetelną informację;

Zważywszy, że konsument potrzebuje potwierdzenia warunków umowy mających zastosowanie do pakietu; zważywszy, że można to łatwo osiągnąć przez nałożenie wymogu, aby wszystkie postanowienia umowy były sporządzone na piśmie w takiej formie, która będzie wyczerpująca i łatwo dostępna dla konsumenta oraz, że otrzyma on kopię takiego dokumentu;

Zważywszy, że w pewnych okolicznościach konsument powinien mieć możliwość przeniesienia prawa wynikającego z rezerwacji pakietu na osobę trzecią;

Zważywszy, że cena ustalona w umowie w zasadzie nie powinna ulegać zmianie chyba, że podwyższenie lub obniżenie ceny jest wyraźnie przewidziane w umowie; niemniej jednak możliwość ta powinna podlegać pewnym ograniczeniom;

Zważywszy, że w pewnych okolicznościach konsument powinien mieć swobodę w odstąpieniu od umowy o podróż przed jej rozpoczęciem;

Zważywszy, że uprawnienia konsumenta w sytuacji, gdy organizator podróży odwołuje imprezę przed uzgodnioną datą wyjazdu powinny być jasno zdefiniowane;

Zważywszy, że już po rozpoczęciu podróży dochodzi często do niewykonania usługi, której umowa dotyczy lub organizator uświadamia sobie, że nie będzie w stanie dostarczyć znaczącej części umówionych usług; na organizatora powinny być nałożone pewne obowiązki wobec konsumenta;

Zważywszy, że organizator i/lub sprzedawca-detalista powinien być odpowiedzialny wobec konsumenta za właściwe wykonanie zobowiązań wynikających z umowy; zważywszy, co więcej, że organizator i/lub sprzedawca-detalista powinien ponosić odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną konsumentowi z tytułu niewykonania lub niewłaściwego wykonania umowy, chyba że wadliwe wykonanie umowy nie wynika z jego winy ani z winy innego dostawcy usług;

Zważywszy, że jeżeli organizator i/lub sprzedawca-detalista są odpowiedzialni za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie usługi stanowiącej część pakietu, taka odpowiedzialność powinna być ograniczona zgodnie z konwencjami międzynarodowymi, a zwłaszcza Konwencją Warszawską z 1929 roku o międzynarodowym przewozie lotniczym, Konwencją Berneńską z 1961 roku o przewozie kolejowym; Konwencja Ateńską z 1974 roku o przewozie morskim; Konwencja Paryską z 1962 roku o odpowiedzialności osób prowadzących hotele;

Co więcej, zważywszy, że w przypadku szkody innej niż szkoda na osobie, powinna istnieć możliwość ograniczenia odpowiedzialności z tytułu umowy o świadczenie usług w formie pakietu pod warunkiem, że ograniczenia takie nie są nierozsądne;

Zważywszy, że powinny zostać zawarte pewne porozumienia w zakresie informacji konsumenckiej i rozpatrywania reklamacji;

Zważywszy, że zarówno dla konsumenta, jak i przemysłu usług turystycznych korzystne byłoby nałożenie na organizatorów i/lub sprzedawców-detalistów obowiązku właściwego udokumentowania i posiadania zabezpieczenia finansowego na wypadek swojej niewypłacalności;

Zważywszy, że to do Państw Członkowskich powinno należeć wydanie lub utrzymanie w mocy bardziej surowych przepisów dotyczących umów o świadczenie usług turystycznych w formie pakietów w celu ochrony konsumenta;

PRZYJĘŁA NASTĘPUJĄCĄ DYREKTYWĘ:

Celem niniejszej Dyrektywy jest zbliżenie ustaw i przepisów wykonawczych Państw Członkowskich dotyczących usług turystycznych sprzedawanych lub oferowanych na sprzedaż na terytorium Wspólnoty w formie pakietów.

Dla celów niniejszej Dyrektywy:

1."pakiet" oznacza wcześniej ustaloną kombinację nie mniej niż dwóch z następujących usług, które są sprzedawane lub oferowane do sprzedaży po wyłącznych cenach i kiedy taka usługa obejmuje okres dłuższy niż dwadzieścia cztery godziny lub obejmuje nocleg:

a) transport

b) zakwaterowanie

c) inne usługi turystyczne nie związane z transportem lub zakwaterowaniem stanowiące większą część treści pakietu sprzedawanych lub oferowanych na sprzedaż za łączną cenę, jeżeli usługa obejmuje okres powyżej 24 godzin lub całodobowe zakwaterowanie.

Oddzielne fakturowanie różnych elementów tego samego pakietu nie zwalnia organizatora lub detalisty z obowiązków wynikających z niniejszej dyrektywy.

2. "organizator" oznacza osobę, która zawodowo organizuje usługi w formie pakietu i sprzedaje je lub oferuje na sprzedaż, zarówno w sposób bezpośredni jak i za pośrednictwem sprzedawcy - detalisty.

3. "detalista" oznacza osobę, która sprzedaje lub oferuje sprzedaż usług zestawionych przez organizatora w formie pakietu;

4. "konsument" oznacza każdego kto nabywa usługi lub wyraża zgodę na ich nabycie w formie pakietu ("główny kontrahent") lub osobę, w imieniu której główny kontrahent wyraża zgodę na nabycie pakietu ("inni beneficjenci") lub osobę, na którą główny kontrahent lub którykolwiek z innych beneficjentów przenosi prawa do pakietu ("cesjonariusz");

5. "umowa" oznacza porozumienie łączące konsumenta z organizatorem i/lub detalistą.

1. Jakiekolwiek materiały opisowe dotyczące usług objętych pakietem i dostarczone konsumentowi przez organizatora lub sprzedawcę-detalistę, cena pakietu i pozostałe warunki umowy nie mogą zawierać informacji wprowadzających w błąd.

2. Jeżeli konsumentowi udostępnia się broszurę to powinna ona w sposób czytelny, wyczerpujący i rzetelny określać cenę, jak również zawierać odpowiednią informację dotyczącą:

a) celu podróży oraz charakterystyki i kategorii środków transportu;
b) zakwaterowania, jego lokalizacji, kategorii lub standardu wraz z jego potwierdzeniem według klasyfikacji turystycznej państwa, w którym się ono znajduje;
c) wyżywienia;
d) trasy podróży;
e) ogólnej informacji o wymogach paszportowych i wizowych dla obywateli Państw Członkowskich lub państw zainteresowanych oraz formalności związane ze stanem zdrowia, których dopełnienie jest wymagane na czas podróży i pobytu;
f) kwoty zaliczki wyrażonej w pieniądzu lub przez podanie wartości procentowej ceny oraz terminy płatności pozostałej sumy;
g) minimalnej liczby uczestników jako warunku odbycia imprezy jak również ostateczny termin, w którym konsument musi być poinformowany o ewentualnym odwołaniu imprezy.

Szczegóły zawarte w treści broszury są wiążące dla organizatora lub sprzedawcy-detalisty, chyba że

- o zmianach takich szczegółów konsument został wyraźnie poinformowany przed zawarciem umowy;
- zmiany zostały dokonane po zawarciu umowy w wyniku porozumienia między stronami umowy.

1. a) Przed zawarciem umowy organizator i sprzedawca-detalista udzielą konsumentowi na piśmie lub w innej odpowiedniej formie, ogólnych informacji o wymogach paszportowych i wizowych dla obywateli Państw Członkowskich lub państw zainteresowanych, a zwłaszcza o terminach oczekiwania na te dokumenty jak również informacji o formalnościach związanych ze stanem zdrowia, których dopełnienie jest wymagane na czas podróży i pobytu;

b) We właściwym czasie przed rozpoczęciem podróży organizator i/lub sprzedawca-detalista udzielą konsumentowi następujących informacji:

i) czas i miejsca postojów i połączeń komunikacyjnych jak również szczegóły dotyczące miejsca, które ma zająć konsument w czasie podróży, np.: kabina lub koja na statku, przedział sypialny w pociągu;

ii) nazwisko, adres i numer telefonu lokalnego przedstawiciela organizatora podróży i/lub sprzedawcy-detalisty, a w braku takiego, lokalnych agencji, na których pomoc mógłby liczyć konsument w razie pojawienia się trudności.

W przypadku braku takich przedstawicieli lub agencji, konsument musi dysponować numerem telefonu lub inną informacją, która pozwoli mu skontaktować się z organizatorem i/lub sprzedawcą-detalistą;

iii) w przypadku podróży lub pobytu za granicą osób małoletnich informacja umożliwiająca nawiązanie bezpośredniego kontaktu z dzieckiem lub osobą odpowiedzialną za dziecko w miejscu jego pobytu;

iv) informacja o możliwości wykupu dobrowolnej polisy ubezpieczeniowej na pokrycie kosztów odstąpienia konsumenta od umowy lub kosztów pomocy, w tym kosztów powrotu do kraju w razie wypadku lub choroby.

2. Państwa Członkowskie zagwarantują stosowanie następujących zasad w odniesieniu do zawieranych umów:

a) w zależności od rodzaju pakietu umowa powinna zawierać co najmniej punkty wymienione w załączniku;

b) wszystkie postanowienia umowy sporządza się na piśmie lub w innej formie, zrozumiałej i łatwo dostępnej dla konsumenta , o której został poinformowany przed zawarciem umowy; konsument otrzymuje kopię tych postanowień;

c) przepis zawarty w pkt. b) nie wyklucza dokonania rezerwacji z opóźnieniem lub zawarcia umowy "w ostatniej chwili".

3. Jeżeli zaistnieją przeszkody uniemożliwiające konsumentowi skorzystanie z pakietu, może on odstąpić swoją rezerwację osobie, która spełnia wszystkie warunki wymagane dla skorzystania z pakietu - po uprzednim powiadomieniu o tym zamiarze organizatora lub sprzedawcy-detalisty przed datą rozpoczęcia podróży. Zbywca pakietu i jego nabywca są odpowiedzialni solidarnie wobec organizatora lub sprzedawcy-detalisty za zapłatę nieuiszczonej dotąd sumy oraz za wszystkie dodatkowe koszty wynikłe z takiego zbycia.

4. a) Ceny ustalone w umowie nie podlegają zmianie, chyba że umowa wyraźnie przewiduje możliwość podwyższenia lub obniżenia ceny i precyzyjnie określa sposób jej kalkulacji, dopuszczając zmiany w:

- wysokości kosztów transportu, w tym kosztów paliwa;
- wysokości należności z tytułu podatków, opłat i narzutów obciążających pewne usługi, jak opłaty lotniskowe lub opłaty za wejście i zejście z pokładu lub
- kursach walut, które dotyczą danego pakietu.

b) Cena nie może być podwyższona w okresie dwudziestu dni poprzedzających rozpoczęcie podróży.

5. Jeżeli organizator przed datą rozpoczęcia podróży stwierdza, że jest zmuszony zmienić w sposób znaczący którekolwiek z istotnych postanowień umowy (np. cenę), zawiadomi o tym konsumenta możliwie jak najszybciej, aby umożliwić mu podjęcie właściwej decyzji w szczególności

- albo odstąpienia od umowy bez zapłacenia kary umownej;
- albo zaakceptowania załącznika do umowy określającego dokonane zmiany i ich wpływ na cenę.

Konsument zawiadomi o swej decyzji organizatora lub sprzedawcę-detalistę tak szybko jak to możliwe.

6. Jeżeli konsument, zgodnie z punktem 5 odstąpi od umowy lub jeśli z jakiejkolwiek przyczyny organizator odwołuje usługę przed uzgodnioną datą rozpoczęcia podróży konsument jest uprawniony:

a) albo do skorzystania z pakietu zastępczego tej samej lub wyższej jakości, jeżeli organizator lub sprzedawca-detalista może zaoferować taka usługę zastępczą; Jeśli standard oferowanego pakietu zastępczego jest niższy od standardu oryginalnego pakietu, organizator zwróci konsumentowi różnicę w cenie.

b) albo do żądania zwrotu całości kwot wpłaconych w ramach umowy.

W takim przypadku konsument ma prawo - stosownie do okoliczności - do odszkodowania od organizatora lub sprzedawcy-detalisty, w zależności od przepisów praw Państwa Członkowskiego regulujących zasady odpowiedzialności z tytułu niewykonania umowy, chyba że odwołanie imprezy wynika z:

i) braku minimalnej liczby uczestników wymaganych do odbycia się imprezy, a konsument został powiadomiony na piśmie o jej odwołaniu w terminie wskazanym w opisie pakietu, lub

ii) z wyłączeniem przebukowania, z siły wyższej tzn. niezwykłych i nie dających się przewidzieć okoliczności niezależnych od strony, która się na nie powołuje i których konsekwencji mimo zachowania należytej staranności nie można było uniknąć.

7. Jeżeli po rozpoczęciu podróży, znacząca część usług objętych pakietem nie została zrealizowana lub organizator przewiduje, że nie będzie w stanie zrealizować znacznej części tych usług, podejmie on alternatywne rozwiązania bez dodatkowych kosztów dla konsumenta w celu kontynuowania podróży i stosownie do okoliczności zapłaci konsumentowi odszkodowanie z tytułu różnicy pomiędzy usługami oferowanymi, a tymi, które zostały zrealizowane.

Jeżeli nie można zaoferować takich rozwiązań lub z uzasadnionych powodów konsument odmawia ich zaakceptowania, organizator stosownie do okoliczności zapewni konsumentowi odpowiedni transport do miejsca rozpoczęcia podróży lub innego miejsca uzgodnionego z konsumentem oraz odpowiednio zapłaci konsumentowi odszkodowanie.

1. Państwa Członkowskie podejmą wszelkie niezbędne kroki w celu zapewnienia odpowiedzialności organizatora i/lub sprzedawcy-detalisty wobec konsumenta za nienależyte wykonanie obowiązków umownych, niezależnie od tego, czy obowiązki te mają być wykonane przez przez organizatora i/lub sprzedawcę-detalistę czy dostawcę usług. Nie narusza to uprawnień organizatora i/lub sprzedawcy-detalisty stosunku do tych innych dostawców usług.

2. Jeżeli chodzi o szkodę wyrządzoną konsumentowi w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, państwa członkowskie podejmą niezbędne kroki w celu zagwarantowania odpowiedzialności organizatora i/lub sprzedawcy-detalisty chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy nie wynika ani z ich winy, ani z winy innego dostawcy usług, zważywszy, że:

- zaniedbania, które ujawnią się w trakcie wykonywania umowy są spowodowane przez konsumenta;
- takie zaniedbania spowodowane są przez osobę trzecią nie związaną z dostarczaniem usług objętych umową i nie można ich było przewidzieć lub uniknąć;
- braki te spowodowane są siłą wyższą, tak jak określono w art. 4 (6) podpunkt 2(ii) lub zdarzeniem, którego organizator i/lub sprzedawca-detalista lub dostawca usług, nawet zachowując należytą staranność nie mógł przewidzieć lub im zapobiec .

W przypadkach, o których mowa w drugim i trzecim akapicie, od organizatora i/lub sprzedawcy-detalisty, będących stroną umowy wymagane będzie udzielenie natychmiastowej pomocy konsumentowi , który znalazł się w trudnej sytuacji.

W kwestiach szkód wyrządzonych niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem usług objętych pakietem, Państwa Członkowskie mogą dopuszczać ograniczenie wysokości odszkodowania zgodnie z konwencjami międzynarodowymi regulującymi dany typ usług.

Na wypadek szkody innej niż szkoda na osobie wynikłej na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania usług objętych pakietem , państwa członkowskie mogą dopuszczać w rozsądnych granicach umowne ograniczenie wysokości odszkodowania.

3. Nie naruszając postanowień podpunktu 4 punktu 2, można zastrzec, że wyłączenie postanowień punktu 1 i 2 w drodze klauzuli umownej nie jest dopuszczalne.

4. Konsument ma obowiązek zawiadomienia dostawcy usług o zauważonym na miejscu jakimkolwiek zaniedbaniu w wykonaniu umowy. Zawiadomienie to ma być dokonane przy najbliższej sposobności na piśmie lub w innej właściwej formie.

Obowiązek ten musi być jasno i wyraźnie określony w umowie.

W przypadku reklamacji organizator i/lub sprzedawca detalista lub jego lokalny przedstawiciel, jeżeli taki istnieje, muszą podjąć natychmiastowe starania w celu znalezienia właściwych rozwiązań.

Organizator i/lub sprzedawca-detalista będący stroną umowy powinni zapewnić dostateczne zabezpieczenie zwrotu nadpłaconych pieniędzy na wypadek swojej niewypłacalności.

W celu ochrony konsumenta Państwa Członkowskie mogą przyjąć lub przywrócić obowiązywanie bardziej surowych przepisów w zakresie objętym niniejszą Dyrektywą.

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie środki niezbędne do przestrzegania przepisów niniejszej Dyrektywy w terminie do 31 grudnia 1992 roku, o których następnie niezwłocznie poinformują Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty najważniejszych przepisów prawa krajowego przyjętych w zakresie regulowanym Dyrektywą. Komisja następnie poinformuje pozostałe państwa członkowskie o takich przepisach.

Niniejsza Dyrektywa adresowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Luksemburgu, 13 czerwca 1990 roku.

W imieniu Rady
Prezydent
D.J. O' Malley

Przypisy
¹ OJ nr C 96, z dnia 12.04.1988, s. 5
² OJ nr C 69, z dnia 20.03.1989, s. 102 oraz OJ nr C 149, z dnia 18.06.1990
³ OJ nr C 102, z dnia 24.04.1989, s. 27
⁴ OJ nr C 165, z dnia 23.06.1981, s. 24
⁵ OJ nr C 115, z dnia 30.04.1984, s.1
⁶ OJ nr C 118, z dnia 07.03.1986, s. 28